Na początku był ruch open source....

Istota open sourcingu polega na wykorzystywaniu umowy jako środka udostępniania programów. Jest to pewna kategoria zbiorcza, w której skład wchodzą różne rodzaje umów dotyczących programów komputerowych, których cechą jest umożliwienie korzystania z programu w wersji źródłowej.

Dodatkowym atutem tych umów jest upoważnienie użytkownika do wprowadzania zmian do programu, a ponadto dalszego rozpowszechniania tego programu w oparciu o konkretną licencję( J.Barta i R.Markiewicz w książce"Prawo Autorskie")

Potem stało się creative commons.

Idąc śladami Barty i Markiewicza należy stwierdzić, że myślą przewodnią tej swoistej instytucji jest ustanowienie zbioru systemów nieodpłatnego, umownego udostępniania innych dzieł, przy zachowaniu pełni praw autorskich. Jest to odbicie tego w chwili obecnej dzieje się na świecie- tendencja do tworzenia wspólnoty, w ramach której podmioty wzajemnie udostępniają sobie pewne dobra zupełnie bezinteresownie i swobodnie.

Zakres swobody eksploatacji utworu różni się w zależności od licencji. W uproszczeniu "podstawowym narzędziem Creative Commons są licencje prawne pozwalające zastąpić tradycyjny model „Wszystkie prawa zastrzeżone” zasadą „Pewne prawa zastrzeżone” – przy jednoczesnym poszanowaniu zasad prawa autorskiego"(creativecommons.pl).

Cztery podstawowej warunki licencji CC  to:

1. Uznanie autorstwa. Przy eksploatacji utworu  zawsze musisz przywołać nazwisko autora.
2. Użycie niekomerycjne. Eskploatujesz tylko w celach niekomercyjnych
3. Na tych samych warunkach. Rozprowadzasz utwory zależne jedynie na licencji identycznej do tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny.
4. Bez utwórów zależnych. Wykorzystujesz utwór w postaci oryginalnej.

Licencje CC w Polsce:

• Uznanie autorstwa 3.0 Polska – jest to najszersza licencja upoważniająca do dowolnego eksploatowania dzieła pod warunkiem poszanowania prawa do autorstwa. Możesz kopiować, zmieniać, rozprowadzać, przedstawiać i wykonywać utwór pod jednym warunkiem- musisz przywołać nazwisko autora.

• Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska -(licencja używana przez m.in Wikipedię) zakres eksploatacji utworu nie różni się od poprzedniej, natomiast tutaj warunkiem jest udostępnianie dzieł zależnych na tych samych warunkach, na których udostępniono utwór oryginalny.

• Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne 3.0 Polska – zakres znów ten sam, ale tylko w celach niekomercyjnych. Warunek ten nie obejmuje jednak utworów zależnych (mogą zostać objęte inną licencją).

• Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych 3.0 Polska – upoważnia Cię do rozpowszechniania, przedstawiania i wykonywania utworu zarówno w celach komercyjnych i niekomercyjnych, z wyłączeniem tworzenia utworów zależnych

• Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0 Polska – eksploatacja jedynie w celach niekomercyjnych oraz upoważnienie do udostępniania dzieł zależnych na tych samych warunkach, na których udostępniono utwór oryginalny.

• Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska –najwęższa oraz najbardziej restrykcyjna licencja. Możesz eksploatować utwór jedynie w celach niekomercyjnych oraz z wyłączeniem tworzenia utworów zależnych.

• Domena publiczna czyli tzw. CC 1.0 - to nie jest licencja. CC udostępnia specjalne narzędzie do oznaczania utworu należącego do domeny publicznej. Dzieło takie nie podlega już w ogóle ochronie prawnoautorskiej. Możesz wykorzystywać dzieło na wszystkich polach eksploatacji. O domenie publicznej piszę więcej tutaj.

Na koniec powinienem dodać, że licencje składają się z trzech warstw w taki sposób żeby ułatwić Nam zapoznanie z ich treścią:

1. Pierwsza warstwa- zarezerwowana głównie dla prawników to oczywiście TEKST PRAWNY licencji.
2. Druga warstwa- "przystępne podsumowanie"- uproszczony tekst licencji, z którym każdy z Nas może się zapoznać szybko i bezboleśnie.
3.  Trzecia warstwa- swoista nakładka, umożliwiająca komputerom zapoznawanie się z warunkami licencji, która wpisana jest w format zrozumiały dla maszyn.

Autor zdjęcia wpisu: Christian Holzinger/unsplash

Film: autor filmu: Centrum Cyfrowe Projekt: Polska / http://otwartawiedza.pl/tag/creative-commons